Recensie: Hernan Diaz- Vermogen
Recensie
Titel: Vermogen
Auteur: Hernan Diaz
Uitgeverij: Atlas Contact
Genre: Roman
Uitgave: September 2022
Met dank aan uitgeverij Atlas Contact & De Club van Echte Lezers.
Jaa, een mailtje van de Club van Echte lezers viel in de mailbox. Jij mag VERMOGEN gaan lezen. whoop! Hoe cool is dat?
De auteur Hernan Diaz
Auteur Hernan Diaz is geboren in 1973 in Argentinië en groeide op in Zweden. Het grootste deel van zijn leven woonde hij in Amerika. Hij behaalde een dictoraat in filosofie. Zijn 1e boek "In de verte" werd zeer succesvol ontvangen en ontving maar liefs 6 boekenprijzen. Zijn 2e roman Vermogen is zeer goed ontvangen en stond op de Long List van de Booker Prize 2022.
Het verhaal
Dit is het grote mysterie achter Effecten, een bestseller uit 1938. Heel New York lijkt deze smeuïge kaskraker te hebben verslonden, en raakt er niet over uitgepraat. Dit tot ergernis van de machtige financier Andrew Bevel, die bepaalde zaken uit Effecten recht wil zetten, vooral ten aanzien van zijn overleden vrouw Mildred. Hij huurt de jonge, onervaren schrijfster Ida in als ghostwriter van zijn memoires. In haar poging om feiten van fictie te scheiden zal Ida verder verstrikt raken in het verhaal van Mildred dan ze ooit had kunnen vermoeden. Laag voor laag zal Ida de echte vrouw onthullen achter de verhalen die met name anderen over haar hebben geschreven.
De elementen
De flaptekst maakte al indruk, de cover is een blikvanger. Wat geeft het boek? Bij dit boek verwacht je een literair werk, enigszins complex maar ook te begrijpen. Met een kleine twist. Wat heeft de leesclub voor de lezer in petto?
Na het uitbrengen van een succesvol boek "Effecten" over de beurskrach uit 1929, wil de hoofdrolspeler enige aanpassingen laten uitvoeren. Hij vindt het zeker niet "levensecht". Hij vraagt zijn nieuwe personeelslid Ida om zijn memoires te gaan optekenen. Een lang traject volgt. De toon is gezet, het verhaal kan beginnen.
In Vermogen neemt de auteur ons eerst mee in een verhaal over het echtpaar Benjamin en Helen Rask. Eerst maken we kennis met de voorouders van Benjamin. Zij zijn zeer succesvol in zakendoen. Zeker in de tabakswereld. Benjamin met name opgevoed door nanny's is een totaal ander kind. Geen sociale skills maar zeer intelligent. Hij ontmoet Helen en samen vormen ze een bijzonder paar. Benjamin houdt van geld en Helen is een enthousiast filantroop en geeft graag aan goede doelen. Zijn vermogen groeit en groeit en als er een beurskrach aankomt, weet Benjamin dit in zijn voordeel te laten gelden. Hoe kan dit gebeuren?
In deel 2 lezen we over Andrew Bevel. Hij vertelt in de ik-vorm over zijn leven in de Roaring twenties. Opnieuw neemt Diaz de lezer mee naar de jaren twintig. Bevel wil graag zijn levensverhaal optekenen. Zijn nieuwe secretaresse Ida mag deze taak op zich nemen. In deel 3 staat Ida centraal. In deel 4 is dit Mildred. In totaal is het boek in 4 delen verdeeld. Het verband tot deze delen komt langzaam tot uiting.
Vermogen gaat over geld, hebzucht en jaloezie. Maar ook over het verhullen van de waarheid en alles naar je hand willen zetten.
Deel 1 is flink taai, qua taalgebruik. Je moet hier flink aan wennen en soms doorheen ploegen. Super lange zinnen, lastige woorden, en de gedachte: waar gaat dit heen? Een alwetende verteller die het woord neemt en over Benjamin en Helen vertelt. Over hun voorvaderen en de specifieke kenmerken voor beide personages. Benjamin komt uit de verf als zeer nuftig en zeer intelligent. Richting einde van dit 1e deel wordt het meer te behappen en krijg je enige sympathie voor de (fictieve) karakters. Vervolgens claimt Andrew Bevel in de vertelperspectief van de 1e persoon, zijn levensverhaal, het fictieve verhaal uit deel 1. Het geeft enige verwarring, maar ben je daar eenmaal overheen dan geeft het ook meer verdieping aan de karakters.
In deel 1 en 2 staan de sterke mannen centraal, met hun kennis en hun wiskunde-skills. Hoe kan een bankier zo een grote klapper maken op de beurs? Je leest het allemaal. In deel 3 komt Ida ten tonele. Zij mag de memoires gaan schrijven van Edward Bevel. Hij heeft hierbij een flinke vinger in de pap, maar Ida is zeker niet op haar achterhoofdje gevallen. Ook haar brein draait op volle toeren. Waarom wil hij zo een succesvolle bankier als hij is, zijn vrouw zo een kleine en onbelangrijke rol in het verhaal toebedelen? Zijn er alleen maar slimme mannen rondom 1926? Zeker niet. Ida gaat op onderzoek met een verrassende ontdekking.
Hernan Diaz heeft filosofie gestudeerd, wat te merken is. De taal is in begin even lastig. Hij rijgt diverse zinnen en bijzinnen aan elkaar als een satéprikker van een paar meter. Soms moet je even teruglezen om het te behappen. Is dit de vertaling of is het Diaz zelf die dit zo formuleert? Het is enerzijds prachtige taal en anderzijds soms struikelen en weer op staan.
Hij raakte in de ban van de kronkelwegen van het geld, van de wijze waarop men het bij zichzelf kon laten terugkeren en het kon dwingen zichzelf op te eten. De geïsoleerde, autarkische aard van het speculeren paste bij hen en vormde een bron van verbazing en een doel op zich, ongeacht wat zijn verdiensten vertegenwoordigden of hem opleverden.
Naarmate het boek vordert, verandert dit ook in positieve zin. Het is fijn als je gewoon een stuk door kan lezen, omdat de nieuwsgierigheid stijgt. De stijl van Diaz weet wel vast te houden. Al lijkt het in begin een onsamenhangend geheel. Uit een aantal flapteksten word de lezer niet veel wijzer. Het is gewoon springen met je ogen dicht en boven komen in een wonderlijk verhaal uit de jaren twintig. Wat extra leuk is, zijn de stukjes over aandelen en de beurs. Zeker nu met de bitcoin en de lage koersen is dit zeer interessant.
Wat mooi is aan dit boek, is het besef dat niet alleen de man een brein had in die tijd. Maar ook het vrouwenmens komt aan haar trekken. Het is niet Diaz zelf die vrouwen naar de schaduw wil trekken, maar het zijn Bevel en ook Vanner die hier aan deelnemen.
Conclusie
In 1937 lijkt heel New York lijkt onder de indruk van de kaskraker "Vermogen" te zijn. Andrew Vedel echter is niet zo onder de indruk. Hij vindt het niet kloppen. Ida wordt gevraagd om zijn verhaal op te tekenen. Ida raakt onder de indruk van zijn vertellingen. Zo wordt ook de lezer bestoven met de magie van de jaren twintig en dertig, de koersen, de beurs van New York en nog veel meer. De succesvolle families en hun bloedlijn. de vraag is; zijn de vertellingen waar of niet? Diaz betovert zijn lezerspubliek met deze grote vraag. Als ook met de roep naar succes, geld en macht.
Reacties
Een reactie posten